بیماری گال چیست؟

بیماری گال یا جرب بیماری خارش دار پوستی است که توسط انگلی به نام سارکوپت اسکیبی(sarcopt scabie) نوع انسانی ایجاد می شود و این انگل در تمام طول زندگی اش در لایه اپیدرم انسان زندگی میکند.

با سلامت نسیم همراه باشید تا به بررسی منشاء این بیماری، روش های پیشگیری از ابتلا به آن و راهکارهای موثر درمانی برای بیماری گال بپردازیم.

عامل بیماری گال چیست؟

عامل بیماری گال حیره ای(مایت) است که انگل اختصاصی انسان است و 8 پا دارد. انواع حیوانی گال باعث آلودگی انسان نمی شود و فقط در انسان تولید واکنش های گزیدگی میکند.

مایت یا حیره عامل گال با چشم دیده نمی شود و 30 روز در لایه اپیدرم پوست انسان زنده می ماند. هر مایت ماده  60 تا 90 تخم می گذارد. 10 روز طول میکشد تا مایت ها بالغ شوند. در افراد عادی حداکثر 100 مایت بالغ در اپیدرم وجود دارند. این نوع انگل در خارج از لایه اپیدرم پوست 24 تا 36 ساعت بیشتر زنده نمی ماند. مایت ماده، عامل بیماری است و بیماری از طریق تماس فیزیکی بسیار نزدیک در اعضای یک خانواده یا از طریق تماس جنسی منتقل می شود.

پیشنهاد مطالعه: بیماری دست، پا و دهان(HFMD)

شیوع بیماری گال در چه افرادی بیشتر است؟

این بیماری در کودکان و جوانان بیشتر مشاهده میگردد. وسایل آلوده ممکن است موجب انتقال شوند به خصوص در نوع نروژیان یا crusted scabies که این نوع انگل در افراد دچار نقص سیستم ایمنی، سالمندان، بیماران مبتلا به ایدز، بیماران پیوند اعضاء یا در افرادی که حس خارش ندارند (بیماران جذامی، بیماران دچار فلج چهار اندام) مشاهده میگردد.

این افراد بدون خارش بوده ولی بسیار آلوده و منبع انتقال عمومی هستند و هزاران مایت در سطح پوست دارند که دراثر پوسته ریزی، تمام وسایل زندگی  آن ها به خصوص فرش، صندلی و پرده می تواند آلوده باشد. این نوع مایت ها به مدت یک هفته در پوست های شاخی که روی وسایل ریخته شده است امکان زنده ماندن دارند و باعث انتقال بیماری میشوند.

روش تکثیر بیماری گال در پوست

زمانی که مایت ماده روی پوست انسان قرار میگیرد در زیر لایه شاخی اپیدرم شروع به تونل زدن می کند. مایت ماده و نر داخل تونل جفت گیری کرده، نرها میمیرند و مایت ماده یک تا دو روز بعد کانال زدن را شروع میکند و داخل کانال ها تخم گذاری میکند. تخم ها بعد از 10 روز به مایت بالغ تبدیل می شوند.

از زمان ورود انگل تا شروع علائم روز ها تا ماهها ممکن است، طول بکشد و معمولا از زمان ورود مایت به پوست 2 تا 6 هفته زمان میبرد تا سیستم ایمنی نسبت به انگل و محصولاتش حساس شده و باعث خارش و ضایعات پوستی گردد.

پیشنهاد مطالعه: 5 مورد از عوامل آسیب رسان به پوست

علائم بالینی گال

خارش به خصوص خارش شدیدتر در شب ها، سابقه خارش در سایر اعضای خانواده یا افرادی که تماس بسیار نزدیک با شخص مبتلا داشته اند و همچنین توزیع انتشار ضایعات، اساس تشخیص این بیماری است.

توجه شود در این موارد خارش ها تشدید می شوند:

• حمام رفتن
• شب هنگام معمولا خارش ها از طول روز بیشتر است.

روش پیشگیری از گال

جهت پیشگیری علاوه بر اینکه فرد بیمار تحت درمان قرار میگیرد سایر افرادی که با او تماس نزدیک داشته یا سایر اعضای خانواده ی او باید تحت درمان قرار گیرند. همچنین وسایل شخصی بیمار شامل لباس ها و وسایل خواب بیمار همزمان با درمان باید شسته شوند. برای جلوگیری از انتقال دوباره گال از وسایل، درمان 8 تا 10 روز بعد تکرار شود.

روش درمان بیماری گال

درمان گال یک درمان موضعی است و در شیرخواران، در افراد کهنسال و کسانی که نقص سیستم ایمنی دارند از ناحیه سر تا نوک انگشتان پا باید تحت درمان قرار گیرند ولی در افراد عادی و بزرگسالان سر و صورت لازم نیست تحت درمان قرار گیرد چون این اندام ها درگیر بیماری نمی شود.

درمان باید هشت تا 10 روز بعد دوباره تکرار شود. در روند درمان باید توجه خاصی به ناحیه ی بین انگشتان دست و پا، ناحیه ناف و زیر ناخن ها شود.

برای کاهش آلودگی دوباره باید وسایل شامل: لباس ها، ملحفه و حوله ها همزمان با درمان با آب داغ شست و شو داده شده و در حرارت بالا خشک شوند یا اینکه در یک کیسه پلاستیکی به مدت 10 روز نکهداری شوند.

حیوانات خانگی نمی توانند عامل انتقال مایت به انسان شوند لذا نیاز به درمان ندارند.

منبع: کتاب درسنامه بیماری های پوست نوشته دکتر حسین مرتضوی