درمان آرتروز زانو بدون جراحی یکی از پیشرفت های چشمگیر علم پزشکی در کشور ما به شمار میرود. آرتروز یکی از بیماریهای مربوط به مفاصل اسکلت بدن است و یکی از شایع ترین انواع آن آرتروز زانو به شمار میرود. این بیماری در اثر ساییدگی مفاصل زانو به وجود میآید و منجر به درد، قرمزی، سفتی، تورم و مشکل در راه رفتن میشود.
خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی روشهای زیادی برای درمان آرتروز زانو بدون جراحی وجود دارد که در ادامه این مطلب، قصد داریم به انواع این درمانها بپردازیم.
آرتروز زانو و علائم آن
انتهای استخوانها توسط غضروف مفصلی پوشیده شده که یک سطح صاف و لغزنده را میسازد و سبب حرکت بهتر مفاصل میشود. آرتروز زانو در هنگام تخریب غضروف مفصلی و ساییده شدن استخوانها اتفاق میافتد که منجر به درد، خشکی مفاصل و مشکل در راهرفتن میشود. آرتروز در همه مفاصل به وجود میآید ولی آرتروز زانو از شایعترین آنها است.
این بیماری بیشتر در میان افراد میانسال اتفاق افتاده ولی تعداد اندکی نیز، در جوانی به آن دچار میشوند. برای تشخیص آرتروز زانو به پزشک مراجعه کرده و با معاینه جسمی، انجام آزمایش و تصویربرداری از مفاصل به آن پی ببرید. آرتروز بهآهستگی و با درد کم شروع شده و علائم دیگر آن شامل:
- درد در هنگام راهرفتن و فعالیت
- مشکل پیداکردن در انجام برخی فعالیتها مثل بالارفتن از پله، توالت رفتن و بلند شدن از صندلی
- احساس خشکی در مفصل بعد از مدتی کمتحرکی
- کمشدن دامنه تحرکی مفاصل زانو
- تورم در ناحیه مفصل
- تغییر شکل مفصل در آرتروز زانو، پرانتزی شدن پاها
دلایل بروز آرتروز زانو
- سن: با افزایش سن، میزان بروز آرتروز زانو در افراد بیشتر شده و علائم آرتروز بهآهستگی نمایان میشوند
- ژنتیک: با بهارثبردن نوعی غضروف مفصلی که استحکام کمتری دارد، فرد زودتر دچار آرتروز میشود.
- جنسیت: در کل آرتروز در بین خانمها بیشتر از آقایان دیده میشود.
- اضافهوزن و چاقی: از عوامل مهم در ابتلا به آرتروز زانو است و علائم آن را تشدید میکند. در افراد چاق، انواع درمان آرتروز زانو بدون جراحی و حتی با جراحی جوابدهی کمتری نسبت به افراد لاغر دارند.
- بیماریهای زمینهای: رماتیسم مفصلی و بیماریهای متابولیک مثل دیابت در افراد سبب بروز آرتروز زانو میشود.
- آسیبهای مکرر به زانو: این آسیبها در برخی شغلهای سخت، بلندکردن وسایل سنگین و زانو زدنهای مکرر سبب بروز آرتروز زودرس حتی در جوانترها هم میشود.
درمان خانگی آرتروز زانو
درمان قطعی آرتروز زانو، جراحی و تعویض مفصل بوده و تمام درمانهای خانگی و ورزشی جهت کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل زانو به کار میروند. بسیاری از افراد به دلیل ترس از جراحی، هزینه زیاد آن و حتی بازگشت آرتروز بعد از جراحی، این روش را کنار گذاشته و به درمانهای خانگی رو میآورند که در ادامه به انواع درمان آرتروز زانو در خانه میپردازیم.
ورزش
درمان آرتروز زانو با ورزش حتماً باید زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست باشد که آسیب مفصلی را تشدید نکند. میتوانید به مرکز سلامت نسیم مراجعه کرده و از خدمات طب ورزشی آن جا بهرهمند شوید. برای درمان آرتروز زانو بدون جراحی، ورزشهای کششی، تقویتی و کمفشار بسیار کمک کرده و سبب کاهش درد میشود.
در ادامه به چند نمونه از این ورزشها اشاره میکنیم.
- بالابردن پا در حالت خوابیده: روی زمین دراز کشیده و قوس کمر خود را صاف کنید، در هنگامی که دستها کاملاً صاف در کنار بدن هستند، پاها را بالا برده و آنها را چند دقیقه نگه دارید. اگر در انجام این حرکت مشکل دارید میتوانید پاهای خود را در حالت صاف، به یک دیوار تکیه دهید.
- کشش همسترینگ در حالت خوابیده: درحالیکه روی زمین دراز کشیدید، یک پا را صاف روی زمین گذاشته و پای دیگر را خم کرده و زانو را به سمت قفسه سینه بکشید.
- اسکات نیمه: پاها را به عرض شانه بازکرده، دستها را به جلو بکشید و تا نیمه زانوهای خود را خم کنید.
- حرکت دیپ با یک پا: برای حفظ تعادل، بین دو صندلی بایستید، یک پا را به جلو بکشید و پای دیگر را کمی خم کنید.
- کشش پا در حالت نشسته: روی زمین نشسته، زانوها را خم کنید، دستها را کنار بدن بهعنوان تکیهگاه قرار دهید و حالا یک پا را بهصورت صاف بلند کنید تا زمانی که احساس کشش در پاها ایجاد شود.
کاهش وزن
چاقی و افزایش وزن یکی از دلایل تشدید آرتروز زانو به دلیل فشار زیاد روی مفاصل است که با کاهش وزن، عملکرد مفاصل بهتر شده و حتی روشهای درمان نیز جوابدهی بهتری دارند. اگر در انجام ورزشهای چربیسوزی دچار مشکل هستید و نمیتوانید آنها را انجام دهید، به کمک یک پزشک تغذیه رژیم غذایی را شروع کرده و یا از اپلیکیشنها و سایتهای رژیمدرمانی استفاده کنید تا به وزن استاندارد برسید.
آبدرمانی
یکی از روشهای درمان آرتروز زانو بدون جراحی آبدرمانی است. آب، بدن را مقاوم و کیفیت ورزش را افزایش میدهد، همچنین، یکی از روشهای آبدرمانی که شناکردن است، سبب کاهش وزن نیز میشود. آبدرمانی در برخی افراد مسن مبتلا به آرتروز زانو باعث کاهش چربی، بهبود حرکت و هماهنگی شده و میان درد آنها را نیز کاهش میدهد.
سردوگرم کردن مفصل
گرما باعث افزایش گردش خون و تسکین درد شده و سرما باعث منقبض شدن رگهای خونی، کاهش تورم، کند شدن گردش خون و بی حس شدن درد میشود. فرد مبتلا به آرتروز زانو بهتر است که صبحها دوش آب گرم گرفته و بعد یک کیسه آب گرم روی مفصل آسیبدیده بگذارد. در ادامه بعد از 20 دقیقه حوله را دور یک کیسه یخ پیچیده و روی نقاط درد بگذارید و بعد از آن مفصل آسیبدیده را در آب یخ فرو ببرید.
ماساژ درمانی با روغنهای گیاهی
یکی از روشهای تسکین درد یا درمان آرتروز زانو بدون عمل، ماساژ درمانی است. در این روش استفاده از روغنهای گیاهی بسیار مؤثر بوده و سبب کاهش درد میشود. ماساژ زانو با روغن کرچک، روغن بادام تلخ، روغن خردل و روغن اکالیپتوس سبب کاهش تورم و تسکین درد میشود. این روغنها درمانی بوده و به روند بهبودی کمک میکند.
درمان گیاهی آرتروز زانو
مصرف بسیاری از خوراکیها و گیاهان دارویی به تسکین درد و کاهش تورم مفصل زانو کمک کرده و تا حدودی باعث تقویت این مفصل میشود. در ادامه به این گیاهان و روش استفاده آنها که درمان آرتروز زانو بدون جراحی هستند، میپردازیم.
- سرکه سیب: مصرف یک قاشق سرکه سیب همراه با عسل و آب گرم، هر روز صبح سبب کاهش درد آرتروز میشود.
- زنجبیل: مصرف 6 قاشق پودر زنجبیل، 6 قاشق تخم زیره و 3 قاشق فلفل سیاه به همراه آب، روزی سه وعده به درمان آرتروز کمک کرده و حتی ماساژ با روغن زنجبیل نیز به روند بهبودی کمک میکند.
- زردچوبه: برای درمان آرتروز زانو، مصرف یک لیوان آب زردچوبه، یک قاشق پودر زردچوبه به همراه یک لیوان شیر گرم توصیه میشود.
- دارچین: مصرف ناشتا مخلوط نصف قاشق پودر دارچین، یک قاشق عسل به همراه یک لیوان آب گرم برای درمان آرتروز توصیه شده و حتی ماساژ ترکیب عسل و دارچین هم برای تسکین درد است.
- زیره سیاه: هر روز صبح ناشتا و قبل از خواب ترکیب جوشاندة یک قاشق زیره سیاه در یک لیوان آب مصرف کنید.
- رازیانه: دمکرده یک قاشق رازیانه پودر شده در آب گرم برای درمان آرتروز زانو توصیه میشود.
- تخم شنبلیله: مصرف تخم شنبلیله روشهای متفاوتی داشته، میتوانید تخم شنبلیله را از شب قبل خیس کنید و صبح ناشتا دانههای آن را بجوید یا آنها را پودر کنید، در آب مخلوط کرده و میل کنید و یا حتی از آن در غذاهایتان استفاده کنید.
- ویتامین D: ویتامین D استخوانها و مفاصل را قوی کرده و عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود میدهد. این ویتامین را با قرار گرفتن در معرض آفتاب، مصرف برخی غذاها و یا مکمل های ویتامین D در داروخانه دریافت کنید.
- اسید چرب امگا 3: اسید چرب امگا 3 به کاهش التهاب کمک کرده و در آجیل، دانهها و ماهیها موجود است. حتی میتوانید مکملهای اسید چرب امگا 3 را از داروخانه تهیه کرده و مصرف کنید.
درمان جدید آرتروز زانو
یکی از راههای درمان آرتروز زانو بدون جراحی، درمانهای جدید بوده که معمولاً توسط فیزیوتراپیستها و یا پزشکهای متخصص تجویز میشوند. در ادامه به انواع این درمانهای جدید میپردازیم.
دارو درمانی
در برخی از آرتروزها، پزشک توصیه میکند تا داروهای تسکین درد مصرف شده تا درد مفاصل کمتر شود. این داروها مثل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند که اگر بعد از چند هفته عمل نکردند، پزشک دوز آن را افزایش میدهد.
اولتراسوند تراپی
این روش یکی از درمانهای فیزیوتراپی بوده که امواج صوتی را بهصورت پالسی به نقاط آسیبدیده فرستاده و سبب کاهش درد، التهاب، افزایش گردش خون و ترمیم و بازسازی بافتها میشود.
لیزر درمانی
لیزر درمانی یکی از کارآمدترین روشهای درمان آرتروز بدون جراحی بوده و کاملاً بدون درد است. این روش باعث کاهش درد و التهاب شده، دامنه حرکتی مفصل را افزایش میدهد و عضلات اطراف زانو را تقویت میکند. روشهای دیگری که در کنار لیزر درمانی استفاده میشود، روشهای مگنت تراپی، شاک یو تراپی و تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) است که تقریبا مشابه با لیزر درمانی عمل کرده و مکمل آن هستند.
تزریق هیالورونیک اسید
تزریق محلول دارویی هیالورونیک اسید به مفصل زانو سبب تولید مادهای به نام هیالگان در مفصل شده که مفاصل را نرم و لغزنده میکند. این روش کاملاً طبیعی و بدون درد است.
طب سوزنی
طب سوزنی گردش انرژی را متعادل کرده و موجب سلامت مفصل زانو و افزایش ادامه حرکتی آن میشود. این نوع درمان حتی برای پیشگیری بسیاری از دردها نیز توصیه میشود.
تزریق اوزون
تزریق اوزون سبب افزایش اکسیژن آزاد شده در مفصل شده و سرعت بهبودی را زیاد میکند. این روش به کاهش درد و التهاب ناشی از آرتروز زانو کمک میکند.
در آخر
روشهای درمان آرتروز زانو بدون جراحی معمولاً برای کسانی که آرتروز شدیدی نداشته و سریعاً درمان آن را آغاز کردهاند، جواب میدهد ولی کسانی که دیرتر درمان را شروع کردهاند، بهتر است به فکر جراحی و تعویض مفصل باشند.