قند سه ماهه که عموما در آزمایش چکاپ کامل خون بررسی می شود ، برای پزشکان از نظر ابتلا شما به دیابت و مشکلات ناشی از آن اهمیت دارد. اما این موضوع سوال بسیاری از افراد است که قند سه ماهه چیست و چرا مهم است؟ آزمایش A1C میانگین میزان گلوکز (قند) خون شما را در سه ماه گذشته اندازه گیری می کند. نتیجه در این آزمایش به صورت درصد گزارش می شود. هر چه این درصد بیشتر باشد، به طور متوسط سطح گلوکز خون شما بالاتر است.
اهمیت بررسی قند سه ماهه چیست؟
اهمیت بررسی قندخون سه ماهه تشخیص به موقع دیابت و پیش دیابت است. در واقع شما با انجام یک آزمایش خون ساده می توانید از ابتلا به بیماری دیابت نوع یک و دو پیشگیری کنید.
بررسی میزان قند خون از طریق نوک انگشت شما و با دستگاه های مخصوص قابل بررسی است اما باید به این نکته توجه کنید که این بررسی میزان قندخون لحظه ای شما را نشان می دهد و معیار دقیقی برای تشخیص بیماری نیست. زیرا خوراکی های که مصرف کردید و عوامل متعدد بر تغییرات آن موثر است.
نام های دیگر برای تست A1C عبارتند از:
- هموگلوبین A1C
- HbA1c
- هموگلوبین گلیکوزیله
- آزمایش گلیکوهموگلوبین
گلوکز خون (قند) چیست؟
گلوکز (قند) عمدتاً از کربوهیدرات های موجود در غذا و نوشیدنی هایی که مصرف می کنید به دست می آید. این منبع اصلی انرژی بدن شماست. خون شما گلوکز را به تمام سلولهای بدن میبرد تا از آن برای انرژی استفاده کند.
چندین فرآیند بدن به حفظ گلوکز خون شما در محدوده سالم کمک می کند. انسولین، هورمونی که پانکراس شما می سازد، مهم ترین عامل در حفظ قند خون سالم است.
اگر به طور مداوم سطح گلوکز خون افزایش یافته است، نتیجه A1C بالا است. این مورد معمولاً نشان دهنده دیابت است. دیابت زمانی ایجاد می شود که پانکراس شما انسولین یا انسولین کافی تولید نمی کند یا بدن شما به درستی از انسولین استفاده نمی کند.
چه زمانی به آزمایش A1C نیاز داریم؟
اگر دیابت دارید، باید دو یا چند بار در سال آزمایش A1C را انجام دهید تا ببینید میزان دارو و دز آن مناسب کنترل میزان قندخون هست یا خیر.
برای تشخیص ابتلا به دیابت، یک پزشک آزمایش A1C را در صورت داشتن علائم بیماری، از جمله:
- تشنگی شدید
- افزایش ادرار
- تاری دید
- خستگی، یا احساس خستگی دائمی
به شما توصیه می شود آزمایش قند سه ماهه را انجام دهید. همچنین اگر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید، بهتر است برای غربالگری دیابت نوع 2 آزمایش A1C انجام دهید. عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه خانوادگی دیابت نوع 2
- سابقه شخصی دیابت بارداری
- چاقی
- بی تحرکی
- سن بالای 35 سن
بررسی نتیجه آزمایش قند خون
شما با نگاه کردن با برگه ی نتیجه ی آزمایش خود می توانید یکی از اعداد زیر را که به صورت درصد است مشاهده کنید:
کمتر از 5.7 درصد به این معنی است که شما دیابت ندارید.
5.7٪ تا 6.4٪ نشانه پیش دیابت است.
6.5 درصد یا بالاتر معمولاً نشان دهنده دیابت نوع 2 (یا دیابت نوع 1) است.
اگر قبلاً دیابت داشته اید، نتیجه A1C نشان می دهد که برنامه مدیریتی شما در سه ماه گذشته چقدر موثر بوده است. مدیریت دیابت معمولا شامل قرص های خوراکی، مصرف انسولین، نظارت بر سطح قند خون و/یا تغییرات سبک زندگی، مانند رژیم غذایی و ورزش می باشد. A1C شما می تواند به شما و پزشکتان کمک کند تا تعیین کنید که آیا باید بخشی از برنامه درمانی خود را تنظیم کنید یا خیر.
مهم است که به یاد داشته باشید که A1C شما (اگر دیابت دارید) فقط اندازه گیری میانگین قند خون شما در چند ماه است. این یک درجه یا تعیین کننده نهایی نیست که آیا شما زندگی سالمی دارید یا خیر. بدانید که A1C شما در طول زندگی شما تغییر خواهد کرد و در صورت نیاز می توانید اقداماتی را برای مدیریت دیابت و سطح A1C خود انجام دهید.
بیشتر بدانید: آیا خوردن عسل می تواند به کنترل قند خون و کلسترول کمک کند؟
روش محاسبه قند خون سه ماهه چیست؟
آزمایش A1C به هموگلوبین بستگی دارد. هموگلوبین بخشی از گلبول قرمز است که اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می کند. وقتی گلوکز در خونتان باشد، به هموگلوبین می چسبد. به این حالت گلیکاسیون می گویند. هر چه گلوکز در خون شما بیشتر باشد، بیشتر به هموگلوبین می چسبد. این گلوگز ها حدودا سه ماه با هموگلوبین بمانند. این زمان، تمام عمر یک گلبول قرمز خون است.
تست A1C میزان متوسط گلوکزی را که در طول زمان به هموگلوبین متصل شده است اندازه گیری می کند. از آنجایی که آزمایش A1C سطح گلوکز را در یک دوره زمانی مشخص می کند، اطلاعات بیشتری در مورد قند خون نسبت به یک آزمایش قند خون با دستگاه به پزشک شما می دهد.
آیا برای آزمایش A1C باید ناشتا باشم؟
آزمایش قندخون سه ماهه به صورت دو مرحله ای انجام می شود. برای انجام مرحله ی اول آن باید ناشتا بود و مرحله دوم یک ساعت بعد از صرف صبحانه از شما نمونه ی خونی گرفته می شود.
خطرات آزمایش A1C چیست؟
آزمایش خون یک بخش بسیار رایج و ضروری در آزمایش چکاپ و غربالگری پزشکی است. انجام هر دو نوع تست A1C خطر خاصی به همراه ندارد. ممکن است در محل خونگیری یا خراش انگشت کمی حساسیت یا کبودی داشته باشید، اما معمولاً به سرعت برطرف می شود.
آیا تست های A1C دقیق است؟
عوامل خاصی می توانند بر دقت تست های A1C تاثیر بگذارند، از جمله:
- ژنتیک، مانند انواع هموگلوبین
- شرایط پزشکی
- داروها و مکمل ها
- خطا در جمع آوری، حمل و نقل یا پردازش آزمون.
این عوامل می توانند نتیجه شما را به طور کاذب کم یا زیاد نشان دهد. بیشتر این تغییرات به دلیل تفاوت در طول عمر و سلامت گلبول های قرمز شما است.
بیشتر بدانید: 5 علامت هشدار دهنده در بدن