آسم بیماری التهابی مزمن و برگشت پذیر راه هوایی است و علائم بالینی آن خس خس سینه، تنگی نفس، درد و سختی قفسه سینه، سرفه، انسداد وسیع راه هوایی، خستگی زودرس و کاهش توانایی انجام فعالیت روزانه می باشد. قرارگیری در معرض ذرات گرد و غبار، سرماخوردگی و انجام فعالیت ورزشی بدون گرم کردن حملات آنرا تشدید میکند.
آنچه خواهید خواند
علت انسداد راه هوایی انقباض عضله صاف برونش، تورم راه هوایی، افزایش موکوس و ترشحات التهابی و ضخیم شدن راه هوایی است که در نهایت با شکل گیری مجدد مسیر هوایی دنبال میشود که مرحله نهایی برگشت ناپذیر است.
میزان شیوع آسم در ایران و جهان
آسم از شایع ترین اختلالات تنفسی است. اگرچه در سال های اخیر شیوع آن دارای شیب ملایم میباشد ولیکن در 40 سال اخیر شیوع، شدت و مدت بستری شدن بیماران مبتلا به آسم در بیمارستان افزایش نشان میدهد. شیوع آن در جوامع مختلف متفاوت است و در مناطق روستایی که سبک زندگی سنتی است کمتر مشاهده میشود.
براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت جهانی تا سال 2004 سیصد میلیون نفر به آسم مبتلا بودند که این تعداد تا سال 2024 به صد میلیون نفر خواهد رسید. شیوع آسم در ایران 13.14% در افراد زیر 18 سال و 7.48% در کلیه سنین میباشد که این میزان از میانگین جهانی بالاتر است. بالاتربودن شیوع آسم در کشورمان از میانگین جهانی و منطقه ای با توجه به گذر به سمت شهرنشینی و صنعتی شدن و شرایط اقلیمی و آب و هوای خاص کشورمان و آلودگی هوا قابل توجیه است.
حتما بخوانید: بهترین روش‌های درمان آرتروز زانو بدون جراحی|طب ورزشی و درمان خانگی
آسم در کودکان شایع تر است و شیوع و شدت آن به عواملی مانند قرارگرتن در معرض مواد حساست زا و تغییر روش زندگی مخصوصا کاهش فعالیت بدنی ارتباط مستقیم دارد. بین شیوع آسم و میزان واکنش به مواد حساسیت زا مخصوصا ذرات گرد و غبار هوا ارتباط محکمی وجود دارد.
افراد مبتلا به آسم در مقایسه با افراد سالم دارای قابلیت عملکردی و سطح فعالیت بدنی کمتر و درصد چربی بیشتری هستند. با توجه به شیوع آسم و تاثیر آمادگی جسمانی در پیشگیری و کاهش علائم آن، قصد داریم در این پست به بررسی تاثیر متقابل آسم و فعالیت بدنی و اصولی که در تجویز ورزش برای این بیماران بایستی در نظرگرفته شود بپردازیم. پس با ما باشید.
آمادگی جسمانی در ورزشکاران مبتلا به آسم
میزان شیوع آسم با سطح آمادگی جسمانی نسبت عکس دارد. افراد مبتلا به آسم نسبت به همتایان سالم خود آمادگی جسمانی کمتری دارند.
در بیماران مبتلا به آسم از آنجایی که ورزش و فعالیت بدنی شدید سبب اسپاسم برونشی و دسی پنه و دیگر مشکلات تنفسی می شود فعالیت های بدنی کاهش می یابد که نتیجه آن خودداری از انجام فعالیت بدنی و کاهش آمادگی جسمانی است. از طرفی بیمار به علت دیس پنه هنگام ورزش از انجام فعالیت بدنی خودداری میکند که منجر به کاهش آمادگی جسمانی و ترس از ورزش می شود.
بیشتر بیماران قادر به تشخیص تنگی نفس همراه با انقباض برونشی از تنگی نفس ناشی از افزایش تهویه نیستند و دچار اضطراب میشوند که این عامل در کاهش فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی آنان موثر است.
در افراد مبتلا به آسم وجود التهاب، سبب ضعف عضله تنفسی و استفاده از استروئیدها، موجب کاهش قابلیت ورزشی میشود که این عوامل منجر به دیس پنه می شوند. در این بیماران به علت افزایش کار تنفس، قدرت عضلات دمی افزایش می یاید.
فعالیت بدنی در مبتلایان به آسم
بیماران مبتلا به آسم رزرو تهویه ای کافی دارند و می توانند ورزش استقامتی را به خوبی تحمل کنند تا آمادگی جسمانی به دست آورند. باید به این افراد آموزش داد که قبل از ورزش از آگونیست های بتا استفاده کرده و از فعالیت در شرایطی که سبب آسم ورزش میشود خودداری کنند.
مطالعات زیادی نشان داد که ورزش مکمل درمان دارویی آسم است. انواع مختلف فعالیت ورزشی در بیماران آسمی مفید است. ورزش های ریتمیک مانند پیاده روی و دوچرخه سواری با شدت متوسط اثرات حفاظتی بیشتری در برابر آسم ایجاد میکنند.
افراد مبتلا به آسم به فعالیت بدنی جواب دوگانه میدهند. از یک طرف فعالیت شدید مقاومت راه هوایی را افزایش میدهد و از طرف دیگر در کنترل علائم آسم و کاهش شدت آسم مفید است و قدرت هوازی، هماهنگی عصبی-عضلانی و اعتماد به نفس را افزایش میدهد و نیاز به داروهای ضدالتهابی را در کودکان مبتلا به آسم شدید و متوسط و میزان مصرف استروئید را کاهش میدهد.
موفقیت بسیاری از ورزشکاران مبتلا به آسم در میادین ورزشی این واقعیت را اثبات میکند که آسم سبب محدودیت فعالیت ورزشی نمی شود. لذا بایستی کودکان مبتلا تشویق شوند تا در فعالیت ورزشی شرکت کنند و اطمینان داشته باشند که بیماری آنان را تشدید نمیکند.
مطالب پیشنهادی
بازتوانی ورزشی در آسم
فعالیت بدنی بخش مهمی از برنامه بازتوانی بیماران مبتلا به آسم را تشکیل میدهد. ولی برای شرکت در جلسات فعالیت ورزشی ابتدا درمان پزشکی مناسب بایستی صورت بگیرد. فعالیت ورزشی در بازتوانی ریوی نقش کلیدی دارد. هدف از بازتوانی ورزشی کاهش علائم،کاهش ناتوانی، بهبود کیفیت زندگی و افزایش مشارکت در فعالیت های اجتماعی است. باتوانی ورزشی در بیماران مبتلا به آسم در درمانگاه های مخصوص انجام می شود و طول آن 3 هفته تا 6 ماه می باشد.
تجویز ورزش در بیماران مبتلا به آسم
براساس وضعیت بیمار دو روش تجویز ورزش وجود دارد:
اولین شیوه هدفش بهبود آمادگی قلبی تنفسی با استفاده از ورزش هوازی تناوبی و یا تداومی به مدت 20-30 دقیقه سه بار در هفته است. فعالیت در محیط سر بسته، گرم و با کنترل رطوبت انجام می شود. مرحله گرم کردن و سرد کردن بدن قبل و بعد از ورزش انجام می شود.
شدت ورزش باید کافی باشد که شدت 70% ماکزیمم ضربان قلب پیشنهاد شده است. ارزیابی ورزشی هر فرد باید با استفاده از تست ورزش افزایش یابنده جهت تعیین ورزش و اثر این برنامه بر قابلیت ورزشی فرد باشد. کسانی که به تست ورزش افزایش یابنده دسترسی ندارند می توانند از آزمایش تجربی آزمون و خطا بهره برند که شامل ارزیابی تحمل ورزش زیر بیشینه در طول تمرین می باشد و براساس ضربان قلب هدف بیان می شود.
شیوه دوم برای بیمارانی است که به علت تنگی نفس ورزش با شدت بالا را نمی توانند ادامه دهند تا آمادگی هوازی خود را بهبود بخشند .آنها نیاز به ورزش هایی دارند که عضلات محیطی را تقویت و تحرک و استقامت را افزایش دهند.
بی تحرکی به علت تنگی نفس منجر به ضعف عضلات محیطی می شود و قابلیت ورزشی را محدود میکند. بیماران دارای محدودیت تنفسی متوسط تا شدید می توانند ورزش ایزوتونیک با شدت کم انجام دهند تا قدرت و استقامت عضلات و تحمل ورزشی خود را افزایش دهند. تمرینات ورزشی دیگر شامل آموزش تنفس و راه رفتن با شدت بالا است.
منبع :
مقاله ی : Asthma and Exercise-A systemic Review+