بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۵۵ میلیون نفر در دنیا با بیماری آلزایمر زندگی می‌کنند. بسیاری از این افراد در پیدا کردن راه‌های دقیق برای تشخیص زودهنگام بیماری با مشکل روبه‌رو هستند.
علائم اولیه آلزایمر معمولاً خفیف و نامشخص‌اند. خیلی‌ها این تغییرات را جدی نمی‌گیرند و تازه وقتی مشکل جدی می‌شود، متوجه آن می‌شوند. در این مقاله قصد داریم به پژوهشی که در زمینه آزمایش خون برای تشخیص زود هنگام بیماری آلزایمر انجام شده بپردازیم و ببینم آیا امکان تشخیص زود هنگام و سریع آلزایمر وجود دارد یا خیر؟ تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
ساده ترین راه برای تشخیص آلزایمر
دکتر مارک سوارز-کالوت، متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب در بیمارستانی در بارسلونا، سال‌ها روی روش‌هایی کار کرده که بتوان با آن‌ها علائم اولیه آلزایمر را زودتر و راحت‌تر تشخیص داد، پژوهش هایی انجام داد.
تحقیقات جدید او و همکارانش نشان می‌دهد که با یک آزمایش خون ساده، می‌توان افرادی را که در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستند شناسایی کرد؛ حتی اگر فقط کمی دچار فراموشی شده باشند. بنابراین آزمایش خون برای تشخیص زود هنگام بیماری آلزایمر کم کم می تواند به یک تشخیص مطمئن تبدیل شود.
چرا تشخیص زودهنگام مهم است؟
آلزایمر معمولاً آرام و بدون سر و صدا شروع می‌شود و خیلی از علائم آن شبیه پیری طبیعی است. به همین خاطر، افراد و خانواده‌ها ممکن است متوجه نشوند که یک مشکل جدی در حال شکل‌گیری است. شغل های چالش برانگیز می تواند روند ابتلا به آلزایمر را به تعویق بیندازد، 5 شغل که دیرتر با آلزایمر درگیر می شوند اینجا به شما معرفی کردیم.
پزشکان هشدار می‌دهند که اگر بیماری دیر تشخیص داده شود، فرصت برای شروع درمان مؤثر از بین می‌رود. ابزارهای دقیق مثل اسکن‌های مغزی وجود دارند که می‌توانند آلزایمر را با دقت تشخیص دهند، اما این ابزارها گران هستند و همه‌جا در دسترس نیستند.
این آزمایش چگونه انجام می گیرد؟
در این روش جدید، به دنبال ماده‌ای خاص در خون می‌گردند که تغییرات آن می‌تواند نشانه شروع آلزایمر باشد؛ حتی قبل از اینکه علائم واضحی ظاهر شود.
دکتر سوارز می‌گوید که این آزمایش می‌تواند کمک کند تا مشخص شود چه کسی نیاز به بررسی‌های بیشتر مثل اسکن مغز دارد و چه کسی به این آزمایشات نیاز ندارد. این آزمایش باعث می‌شود فقط کسانی که احتمال ابتلا بیشتری به بیماری دارند، آزمایشات گران قیمت تر را انجام دهند.
مزیت انجام آزمایش خون برای تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر
برخلاف روش‌های سخت‌تر مثل نمونه‌گیری از نخاع، آزمایش خون هم راحت‌تر است و هم برای اکثر افراد قابل انجام در آزمایشگاه‌های معمولی است. خیلی از بیماران به دلایل مختلف نمی‌خواهند روش‌های تهاجمی را تجربه کنند، اما با این آزمایش جدید دیگر نیازی به مطالعات تخصصی و دقیق نیست.
1-کمک به پزشکان برای رد سایر بیماری ها
رد سایر علل قابل درمان یکی از مهم‌ترین مزایای آزمایش خون است که می‌تواند به پزشک کمک کند تا دلایل قابل درمان از دست دادن حافظه، سردرگمی یا مشکلات شناختی را شناسایی و حذف کند. به‌عنوان مثال:
- اختلال عملکرد تیروئید (مانند کم‌کاری تیروئید)
- کمبود ویتامین B12 یا فولیک اسید
- عفونت‌های مزمن
- مشکلات متابولیکی یا الکترولیتی
بیشتر بدانید: توضیح و معرفی اصطلاحات آزمایش خون
2- تعیین و شناسایی نشانگرهای زیستی مرتبط با آلزایمر
آزمایش‌های جدیدتر خون قادرند میزان پروتئین‌های مرتبط با آلزایمر مانند بتا آمیلوئید و تاو (Tau) را اندازه‌گیری کنند. این پروتئین‌ها در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر تجمع می‌یابند و نقش کلیدی در بروز علائم بیماری دارند.
- پروتئین بتا آمیلوئید: تجمع غیرطبیعی آن باعث تشکیل پلاک در مغز می‌شود.
- پروتئین تاو: شکل‌گیری گره‌های نوروفیبریلاری که به تخریب سلول‌های عصبی منجر می‌شوند.
این تست‌ها می‌توانند احتمال وجود بیماری آلزایمر را با دقت بیشتری نشان دهند، به‌خصوص در مراحل اولیه که علائم بالینی هنوز خفیف هستند.
3-کاهش هزینه های تشخیص
تشخیص آلزایمر با روش‌های قبلی می‌تواند بسیار پرهزینه باشد. اما این آزمایش خون ساده می‌تواند در بسیاری از موارد نیاز به اسکن‌های گران‌قیمت را از بین ببرد. تخمین‌ها نشان می‌دهد که این روش می‌تواند هزینه تشخیص را تا نصف کاهش دهد.
علاوه بر این، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های تخصصی هم می‌توانند وقت و انرژی خود را صرف بیماران پیچیده‌تر کنند.
دقت آزمایش برای تشخیص آلزایمر چقدر است؟
پزشکان معتقدند که دقت این آزمایش در افراد بالای ۸۰ سال ممکن است کمی پایین باشد. این به معنی نادرست بودن تست نیست، فقط نشان می‌دهد که برای افراد خیلی مسن، گاهی نیاز به بررسی‌های بیشتر هم هست.
افراد سالمند معمولاً چند مشکل همزمان دارند که می‌تواند روی نتیجه آزمایش تأثیر بگذارد. پزشکان با در نظر گرفتن همه این عوامل می‌توانند تفسیر دقیق‌تری از نتیجه داشته باشند.
روش کاهش خطای آزمایش خون برای تشخیص آلزایمر
محققان پیشنهاد می‌کنند که برای نتیجه‌گیری بهتر، به جای یک عدد مشخص، دو محدوده در نظر گرفته شود. یکی برای افرادی که خطر بالایی دارند و یکی برای کسانی که مشکلی ندارند. افرادی که در بین این دو محدوده قرار می‌گیرند نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند. این کار باعث می‌شود خطای تشخیص کمتر شود.
آینده این روش چیست؟
البته این آزمایش قرار نیست جای پزشک و بررسی‌های دقیق را بگیرد. پزشکان همچنان باید علائم را بررسی کنند و از سابقه سلامت فرد کمک بگیرند. ولی این آزمایش می‌تواند یک شروع ساده و قابل اطمینان برای تشخیص باشد.
پژوهشگران می‌خواهند بررسی کنند که عواملی مثل دیابت یا سن بالا چطور روی نتیجه این آزمایش تأثیر می‌گذارند. هدف نهایی آن‌ها این است که این روش را به‌قدری دقیق کنند که بتواند در تشخیص زودهنگام کمک بزرگی باشد.