پرولاکتینوما به تومورهای غیرسرطانی در غده هیپوفیز در مغز اطلاق می شود که مقدار بیش از حدی پرولاکتین تولید می کنند. این امر موجب کاهش سطح هورمون های جنسی مانند استروژن در زنان و تستوسترون در مردان می گردد.
آنچه خواهید خواند
اگرچه پرولاکتینوما، تهدیدکننده حیات نیست اما می تواند سبب مشکلات بینایی و ناباروری شود. پرولاکتینوما، تومور تولیدکننده هورمون در غده هیپوفیز است.
پرولاکتینوما در مغز
علائم بروز پرولاکتینوما :
ممکن است پرولاکتینوما، هیچ گونه علامت بالینی نداشته باشد. اما افزایش پرولاکتین در خون یا فشار ناشی از تومور به بافت های اطراف می تواند علائم بالینی ایجاد کند. افزایش پرولاکتین می تواند برروی سیستم باروری اثر بگذارد.
علائم مخصوص در زنان:
- نامنظمی پریود یا عدم پریود(آمنوره)
- ترشح شیر از پستانها( گالاکتوره) در زمانی که فرد در دوران بارداری و شیردهی نیست.
- دردناک بودن رابطه جنسی به دلیل خشکی واژن
- آکنه یا جوش صورت و اضافه وزن و افزایش رشد مو در صورت ( هیرسوتیسم)
علائم مخصوص در مردان:
- اختلال در نعوظ
- کاهش موی صورت و بدن
- رشد غیرطبیعی پستان ها در مردان
علائم پرولاکتینوما در زنان و مردان:
- کاهش دانسیته(تراکم) استخوان
- کاهش برخی هورمون های تولیدشونده توسط غده هیپوفیز در اثر فشار تومور
- اختلال در بینایی
- ناباروری
- کاهش میل جنسی
- سردرد
پرولاکتینوما در زنان زودتر از مردان مشخص می شود. زیرا زنان حتی زمانی که سایز تومور کوچک است به علت ایجاد نامنظمی در پریود، به پزشک مراجعه می کنند. ولی مردان، زمانی به پزشک مراجعه می کنند که بعلت بزرگ شدن تومور دچار سردرد یا اختلال در بینایی می شود.
مطالب پیشنهادی
علل بروز پرولاکتینوما :
پرولاکتینوما نوعی تومور هیپوفیز است که علت آن ناشناخته می باشد.
غده هیپوفیز غده ای کوچک و به شکل لوبیا است که در پایه مغز قرار گرفته است. با وجود سایز کوچک غده هیپوفیز، این غده تقریبا بر هر قسمتی از بدن تاثیر می گذارد. هورمون های غده هیپوفیز به تنظیم عملکردهای مهمی مانند رشد، فشارخون و باروری کمک می کنند.
سایر علل احتمالی تولید بیش از حد پرولاکتین عبارت است از داروها، سایر انواع تومورهای هیپوفیز، کم کاری غده هیپوفیز، آسیب به قفسه سینه، بارداری و شیردهی.
عوارض همراه با پرولاکتینوما:
-
پوکی استخوان
- پرولاکتین بیش از حد می تواند تولید هورمون های استروژن و تستوسترون را کاهش دهد، در نتیجه تراکم استخوان کاهش یافته و خطر پوکی استخوان افزایش می یابد.
-
اختلال بینایی
- اگر پرولاکتینوما درمان نشود، ممکن است به اندازه ای بزرگ شود که عصب بینایی شما را فشرده کند. این وضعیت می تواند باعث از بین رفتن بینایی محیطی شود.
-
مشکلات حاملگی
- در دوران بارداری طبیعی، تولید استروژن افزایش می یابد. اگر باردار هستید و پرولاکتینوم بزرگ دارید، این سطوح بالای استروژن ممکن است باعث رشد تومور و علائم و نشانه های مرتبط با آن، مانند سردرد و تغییر بینایی شود.
-
از دست دادن بینایی
- اگر پرولاکتینوما درمان نشود، ممکن است به اندازه ای بزرگ شود که عصب بینایی شما را فشرده کند. این وضعیت می تواند باعث از بین رفتن بینایی محیطی شود.
-
سطح پایین سایر هورمونهای هیپوفیز
- با افزایش پرولاکتینومها، فشار بر غده هیپوفیز طبیعی می تواند منجر به کاهش سطح هورمونهای دیگر تحت کنترل هیپوفیز، از جمله هورمونهای تیروئید و کورتیزول (هورمون پاسخ به استرس) شود.
میدونید چه عادت هایی باعث تشدید و چه عادت هایی باعث جلوگیری از پوکی استخوان میشود؟ با این مقاله همراه باشید
3 راهکار تشخیص برای پرولاکتینوما :
-
آزمایش خون
- اولین آزمایش برای زنان تست بارداری است. پرولاکتین در دوران بارداری افزایش پیدا می کند. گاهی اوقات یک بارداری تشخیص داده نشده ممکن است با پرولاکتینوما اشتباه گرفته شود. نمونه خون میتواند سطح پرولاکتین خون را نشان دهد. سطح پرولاکتین بالا معمولاً به این معناست که پرولاکتینوما دارید. اما دلایل دیگری نشان دهنده افزایش سطح پرولاکتین است.
-
اسکن مغزی
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی ام آر آی یا توموگرافی کامپیوتری سی تی اسکن سایز تومور را نشان میدهد. اسکن تراکم استخوان ممکن است برای بعضی بیماران تجویز شود تا تشخیص دهیم که آیا خطر پوکی استخوان که یک عارضه احتمالی است وجود دارد یا نه.
-
تست های سنجش بینایی
- آزمایشهای بینایی مشخص میکنند آیا علت مختل شدن بینایی، مغز است یا اشکال به خود چشم مربوط میشود.علاوه بر اینها دکتر ممکن است آزمایشهای گسترده تری برای بررسی اختلالات غدد درون ریز برایتان تجویز نماید.
تست های سنجش بینایی
درمان:
-
درمان دارویی
- دارو درمان موثری برای اکثر پرولاکتینوماها است. دارو نوعی آگونیست دوپامین است این دارو بر روی غده هیپوفیز کار میکند تا مقدار پرولاکتین را کاهش دهد. همچنین غده را کوچک میکند معمولاً این دارو سطح پرولاکتین را در عرض چند هفته به حد طبیعی می رساند. آگونیست دوپامین میتواند به صورت یک درمان بلند مدت استفاده شود.
-
جراحی
- اگر روش های دارویی برای درمان موثر نبود باید تومور با جراحی خارج شود.
-
رادیوتراپی
- به ندرت در صورتی که دارو درمانی و جراحی نتواند پرولاکتین را کاهش دهند، پرتو درمانی به کار برده می شود. با توجه به سایز و محل تومور پرتودرمانی در دوزهای پایین در دوره ۵ تا ۶ هفته یا در یک دوز بالا به صورت تکی انجام میشود. پرتو درمانی در ۳۰ درصد از موارد موثر است.
جمع آوری کننده: دکتر هانیه شاه میر
منبع کلینیک مایو