مفصل شانه یکی از پرتحرک ترین مفاصل بدن است که با کمک آن می توان بازو را به جلو، عقب، بالا و پایین برد و یا چرخاند. از شانه کردن و مسواک زدن گرفته تا برداشتن ظروف از کابینت، این مفصل در اغلب فعالیت های روزمره مورد استفاده قرار می گیرد. این میزان تحرک، شانه را مستعد آسیب می کند.
آنچه خواهید خواند
درواقع درد شانه یکی از شایعترین مشکلات اسکلتی-عضلانی دنیای امروز است، طوری که بیش از 60 درصد از افراد آن را برای حداقل یک بار در زندگی تجربه می کنند. درد شانه، محور حرکتی دست را محدود کرده و در فعالیت های روزمره اختلال ایجاد می کند. این درد ممکن است به صورت حاد یا مزمن ایجاد شده باشد و حین فعالیت یا استراحت احساس شود. بسیاری از دردهای شانه موقت هستند و با استراحت بهبود می یابند اما درد در بعضی موارد مزمن می شود و نیاز به درمان تخصصی پیدا می کند.
آناتومی شانه
شانه از دو مفصل و سه استخوان اصلی تشکیل شده است؛
مفصل آکرومیوکالویکوالر: مفصل توپی یا گوی و کاسه ای بین استخوان های بازو ، ترقوه و اسکاپوالا می باشد. این مفصل در قله شانه، بین بالاترین قسمت استخوان کتف و ترقوه قرار دارد.
مفصل گوی و کاسه ای گلنوهومرال: شامل سر توپی شکل استخوان بازو و حفره کم عمق استخوان کتف می شود.
استخوان های شانه در ابتدا و انتهای خود با لایه ای از غضروف پوشانده شده اند. این استخوان ها توسط رباط ها و تاندون های متعدد به یکدیگر متصل می شوند. علاوه بر این ها بیش از 20 عضله به طور مستقیم و غیرمستقیم به شانه متصل هستند که از مهم ترین آنها می توان به عضله های چرخاننده شانه (Rotator Cuff) اشاره کرد.
در این مقاله قصد داریم به 6 درگیری شایع شانه اشاره کنیم. پس با نسیم سلامت باشید:
Rotator Cuff Tendonitis
از بین تمام عوامل درد شانه، آسیب روتاتور کاف یا عضله چرخاننده شانه، شایعترین آنهاست. درواقع حدود دوسوم از دردهای شانه به اختالالت روتاتور کاف مربوط می شوند. روتاتور کاف از گروهی از عضلات و تاندون های متصل به مفصل شانه تشکیل شده و بخش توپی سر استخوان بازو را در کاسه مفصل شانه نگه می دارد و حرکت دست در جهات مختلف را امکان پذیر میکند.
انجام حرکات مکرر و مداوم باعث ایجاد التهاب در تاندونهای روتاتور کاف ( می شود. روتاتور کاف و تاندون های آن مانند لاستیک اتومبیل با گذشت زمان و استفاده مکرر، به تدریج تحلیل می روند و درد شانه ایجاد میکنند. درد ناشی از تاندونیت، اوایل خفیف است و فقط حین حرکت مفصل شانه احساس می شود اما بعد از مدتی تشدید خواهد شد. تاندونیت روتاتور کاف معموال با اجتناب از حرکت های تکراری و تشدیدکننده درد، سرما و گرمای موضعی و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بهبود می یابد. درمانهای دستی، فیزیوتراپی و ورزشهای تقویتی شانه نیز در بهبود شانه نقش مهمی ایفا می کنند.
Tendon Tearing
پارگی و نیم-پارگی تاندون های ناحیه شانه با درد و محدودیت دامنه حرکتی همراه هستند. این آسیب ها در تاندون های روتاتور کاف و عضالت دوسر بازویی(Biceps) بیشتر دیده می شوند و معمولا بر اثر حرکات تکراری و مداوم، بالا رفتن سن و تحلیل رفتن تاندون یا ضربه، تصادفات و زمین خوردگی رخ می دهند.
درد ناشی از پارگی حاد تاندون، بسیار شدید است اما در پارگی های جزئی و مزمن، احساس درد و ضعف شانه، تدریجی و پیش رونده است. درنتیجه بسیاری از افراد اوایل متوجه این آسیب نمی شوند. نیم پارگی های تاندون را میتوان با استراحت، سرما و گرمای موضعی، داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی و ورزش درمانی، بهبود بخشید اما پارگی های کامل به جراحی نیاز پیدا می کنند.
Bursitis
اگر دچار درد شانه عمیق و تیز همراه با احساس داغی و التهاب در ناحیه شانه شده اید، ممکن است به بورسیت شانه مبتلا باشید. بورسیت به معنای التهاب بورس های شانه است. بورس ها، کیسه های حاوی مایع هستند که مانند بالشتک محافظ بین عضلات، استخوان ها و مفاصل نقاط مختلف بدن قرار می گیرند و از ساییدگی و اصطکاک آنها روی هم جلوگیری می کنند.
حتما بخوانید : میدونید یکی از راهکار های درمان چاقی جراحی است؟
درواقع این بافت ها بدون وجود بورس ها نمی توانند کنار هم حرکت کنند و عملکرد طبیعی داشته باشند. حرکات مکرر و فشار بیش از حد بر کیسه های بورس شانه در فعالیت هایی مثل پرتاب توپ یا حمل بار از بالای سر باعث درد و التهاب و افزایش مایع درون بورس میشوند. درد ناشی از بورسیت معمولا در بخش خارجی شانه احساس میشود و با بالا بردن بازو تشدید خواهدشد. این عارضه معمولا با استراحت، سرما و گرمای موضعی، مسکن ها، درمان های دستی، فیزیوتراپی و حرکات کششی، اصلاحی و قدرتی بهبود می یابد.
Arthritis & Joint degradation
آرتــــروز به دلیل تحلیل و فرسودگی بافت غضروفی مفصل ایجاد میشود. ابتدا و انتهای هر استخوان با بافت غضروفی پوشانده شده است. این بافت از ساییدگی سر استخوان ها روی هم جلوگیری می کند. با از بین رفتن لایه غضروفی مفاصل، اصطکاک سر استخوان ها افزایش می یابد و درد، التهاب، خشکی مفصل و محدودیت حرکتی ایجاد میکند. افراد مبتلا به آرتروز شانه نمی توانند به راحتی بازوی خود را حرکت دهند. گاهی اوقات این افراد حین حرکت شانه صدایی کلیک مانند یا تق تق نیز از آن می شنوند.
مطالب پیشنهادی
آرتروز شانه در موارد شدید می تواند باعث ایجاد خارهای استخوانی شود و دامنه حرکتی را محدودتر و دردناکتر کند. تخریب غضروفی قابل ترمیم نیست اما علائم ناشی از آن را می توان با استراحت، اجتناب از فعالیت های تحریک کننده درد، سرما و گرمای موضعی، مسکن ها، فیزیوتراپی و حرکات کششی و تقویتی عضلات، کاهش داد. روماتیسم یا آرتریت روماتوئید یکی دیگر از بیماری های تحلیل مفصل است که به دلیل حمله سیستم ایمنی به بافت غضروفی مفصل ایجاد می شود. این بیماری نیز می تواند باعث درد، سفتی و خشکی در مفصل شانه شود.
Shoulder Joint Destabilization
شانه در حالت طبیعی نسبت به دیگر مفاصل بدن، ثبات کمتر و تحریک پذیری بیشتری دارد. اگر این ثبات بیش از حد کاهش یابد، فرد مستعد انواع آسیب های شانه می شود. درواقع اگر کاسه مفصل شانه بیش از حد شل باشد و شانه بیش از اندازه لازم در جهات مختلف حرکت کند، لیگامان ها دچار کشیدگی می شوند و مفصل در معرض خطر آسیب هایی مثل در رفتگی قرار میگیرد.
بی ثباتی در مفصل شانه بیشتر در ورزش های پرتابی، شناگران، بازیکنان والیبال و افرادی دیده می شود که به طور مکرر از مفصل شانه با حداکثر محور حرکتی استفاده می کنند. این عارضه یکی از علل شایع درد شانه در جوانان است. استراحت، گرما و سرمای موضعی و مسکن ها می توانند درد ناشی از بی ثباتی شانه را کاهش دهند اما کلید اصلی برای افزایش ثبات شانه، انجام حرکات اصلاحی، ورزش درمانی، درمان های دستی و فیزیوتراپی است.
SLAP complication
عارضه اسلپ در حالتی ایجاد میشود که تاندون ماهیچه دوسر بازویی، دور سر استخوان بازو گیر بیفتد. این عارضه در تمام موارد در رفتگی شانه ایجاد میشود اما می تواند بدون بروز در رفتگی نیز رخ دهد.دلیل بروز این آسیب که موجوب درد شانه نیز میشود میتواند:
آسیب های ورزشی در حمل وزنه های سنگین، حرکات پرتابی و هرگونه حرکت با قدرت در مفصل شانه می تواند در بروز عارضه اسلپ نقش داشته باشند.
در این بیماری، درد معمولا در عمق مفصل حس می شود. از دیگر علائم آن میتوان به احساس صدای تق تق در شانه، درد و محدودیت حرکتی شانه در بعضی جهات اشاره کرد. عارضه اسلپ در مراحل اولیه و موارد خفیف با درمان غیرجراحی بهبود می یابد اما در موارد شدید و عدم پاسخگویی به درمان غیر تهاجمی، نیاز به جراحی پیدا می کند.
منبع:
آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا