چارچوب و بنای سلامتی هر فردی در کودکی او نهاده می‌شود. پوکی استخوان یکی از بیماری‌های نادری است که در دوران کودکی نیز رخ می‌دهد. این بیماری اغلب زمانی که به شدت پیشرفت کرده، تشخیص داده می‌شود. از این رو در این متن قصد داریم به معرفی نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان، روش‌های پیشگیری و درمان آن بپردازیم. تا پایان این متن ما را همراهی کنید.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان عارضه‌ای است که بر اثر آن استخوان‌ها شکننده و ضعیف می‌شوند. به گونه‌ای که احتمال شکستگی استخوان نیز در این بیماری بالا می‌رود. بیماری پوکی استخوان اغلب زمانی تشخیص داده می‌شود که استخوانی بر اثر ضربه ناگهانی یا زمین خوردن دچار شکستگی شود.
شایع‌ترین آسیب‌ها در افراد مبتلا به این بیماری عبارت‌اند از:
- شکستگی مچ دست
- شکستگی لگن
- و شکستگی استخوان‌های ستون فقرات
به هر حال شکستگی آسیبی است که بر اثر این بیماری رخ می‌دهد. حتی در برخی مواقع ممکن است یک عطسه موجب شکستگی دنده بیمار شود. پوکی استخوان معمولا ناشی از یک بیماری زمینه‌ای یا مصرف دارویی خاص است. همچنین سبک زندگی، رژیم غذایی و عدم ورزش و فعالیت نیز منجر به بروز آن می‌شود.
پیشنهاد مطالعه:راهکارهای تست شنوایی سنجی کودکان
آناتومی استخوان
استخوان‌ها بافتی زنده محسوب می‌شوند که به طور مداوم در حال رشد، بازسازی، جایگزینی و ترمیم هستند. از بدو تولد تا سن 25 سالگی ساخت استخوان در ما ادامه دارد. در کودکان مبتلا به پوکی استخوان چنین روندی مشاهده نمی‌شود. در این کودکان یا استخوان به نسبت بیشتری از بین می‌رود یا به اندازه کافی استخوان ساخته نمی‌شود. در برخی هر دو فاکتور موجب بروز این بیماری شده است.
به هر حال بر اثر عدم وجود استخوان جدید، استخوان‌ها متراکم شده و قدرت خود را از دست می‌دهند. به طوری که با کوچک‌ترین ضربه‌ای دچار شکست می‌شوند. لازم به ذکر است که این بیماری در افراد مسن به ویژه در زنان یائسه بیشتر دیده می‌شود. با این حال احتمال ابتلا آن در هر سنی وجود دارد.
چرا کودکان و نوجوان دچار پوکی استخوان می‌شوند؟
همان طور که در متن بالا اشاره کردیم در بیشتر موارد پوکی استخوان در کودکان به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای، مصرف دارویی خاص یا سبک زندگی غیر استاندارد رخ می‌دهد. در ادامه به طور کامل هر یک از عوامل گفته شده را بررسی خواهیم کرد.
بیماری زمینه‌ای
برخی از بیماری‌های منجر به بروز نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان می‌شوند. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
- آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان ( بیماری التهاب مفاصل)
- استئوژنز ناقص (عدم ساخت صحیح استخوان بر اثر عملکرد ناقص ژنی خاص)
- دیابت
- بیماری کلیوی
- پرکاری تیروئید
- بیماری التهابی روده
- فیبروز کیستیک ( بیماری اختلالات ژنتیکی)
- بی اشتهایی عصبی
- و سندرم کوشینگ از جمله بیماری‌های شایعی هستند که علت پوکی استخوان کودکان و نوجوان شناخته می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه:درمان پوکی استخوان در افراد مسن | بهترین روش‌های درمان گیاهی و خانگی
بیماری‌های زمینه‌ای، مصرف داروهای خاص از دلایل پوکی استخوان در کودکان است
مصرف برخی از داروها
نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان ممکن است بر اثر مصرف برخی از داروها دیده شود. این داروها شامل موارد زیر می‌شود.
- داروهای ضد تشنج
- کورتیکواستروئیدها ( برای درمان بیماری‌های آرتریت و آسم استفاده می‌شود.)
- و داروهای درمان بیماری سرطان ممکن است موجب بروز این بیماری در کودکان شوند.
پیشنهاد مطالعه:بهترین روش‌های درمان پوکی استخوان در زنان
مصرف داروهای خاص مثل داروهای سرطان میتواند از دلایل پوکی استخوان در کودکان باشد
سبک زندگی
سبک زندگی نیز عامل مهمی است که در بروز نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان نقش دارد. مواردی همچون تغذیه نامناسب، کمبود کلسیم، کمبود ویتامین D، بی تحرکی، ورزش بیش از حد، استعمال سیگار و الکل برای کاهش درصد احتمال بروز این بیماری باید اصلاح یا قطع شوند.
نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان چیست؟
متاسفانه اغلب این بیماری بدون بروز هیچ نشانه و علامتی پیشرفت می‌کند. به همین دلیل به پوکی استخوان بیماری خاموش می‌گویند. در واقع تنها زمانی که فرد دچار شکستگی استخوان شود، ابتلا او به این بیماری تشخیص داده خواهد شد.
با این حال کوتاهی قد و انحنا در ستون فقرات از جمله نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان به شمار می‌آید. البته این دو عارضه تنها احتمال این بیماری را بالا می‌برند و نشانه قطعی پوکی استخوان نیستند.
نشانه‌های پوکی استخوان در نوجوانان چیست؟
پوکی استخوان در نوجوانان نیز به تبعیت از کودکان بدون بروز هیچ نشانه‌ای همراه است. متاسفانه در اکثر مواقع این بیماری با شکستگی استخوان خود را نشان می‌دهد.
پیشنهاد مطالعه: مواد غذایی مضر برای پوکی استخوان | این مواد غذایی رو به هیچ وجه نخورید!
از نشانه‌های پوکی استخوان در نوجوانان شکستگی استخوان است.
چطور تشخیص بدیم که کودکمان پوکی استخوان دارد؟
تشخیص پوکی استخوان تنها با معالجه‌ی پزشک متخصص امکان پذیر است. پزشکان با بررسی تاریخچه بیماری کودک، اعضای خانواده او و معاینه‌ی جسمی ابتلا کودک به این بیماری را تشخیص می‌دهند. نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان بر اثر اختلالات ژنتیکی نیز بروز پیدا می‌کند.
آزمایش‌هایی برای تشخیص این بیماری نیز وجود دارند. این آزمایش‌ها شامل سنجش تراکم استخوان در کودکان و آزمایش خون می‌شوند. مقدار مواد معدنی استخوان توسط آزمایش تراکم استخوان مشخص خواهد شد. پزشکان از جذب انرژی اشعه ایکس (DEXA) برای سنجش تراکم استخوان کمک می‌گیرند. همچنین میزان کلسیم و پتاسیم بدن با آزمایش خون اندازه گیری می‌شود.
نشانه‌های پوکی استخوان در کودکان بیشتر در ناحیه تحتانی آن‌ها بروز پیدا می‌کند. کمر، باسن و پا از اندام‌هایی هستند که این بیماری را بازتاب می‌دهند. کودکان و نوجوانان مبتلا به این بیماری با ناهنجاری‌های ستون فقرات و مشکلات راه رفتن نیز مواجه می‌شوند.
در صورتی که بیماری پوکی استخوان درمان نشود، استخوان‌های کودک یا نوجوان مبتلا دچار شکستگی‌های متعددی خواهد شد. در واقع کوچک‌ترین ضربه یا حرکتی ممکن است منجر به شکستگی‌های غیر قابل جبرانی شود.
همچنین پیشرفت این بیماری زندگی سالم و معمولی کودک و نوجوان مبتلا را امری غیرممکن می‌کند. از این رو لازم است بیماری پوکی استخوان به موقع تشخیص داده شود. در صورت مشاهده علائم پوکی استخوان در کودکان خود با پزشک متخصص مشورت کنید. با مراجعه به مرکزسلامت نسیم در بخش سنجش تراکم استخوان از ابتلا یا عدم ابتلا کودک به بیماری اطمینان حاصل فرمایید.
آزمایش خون و سنجش تراکم استخوان برای تشخیص پوکی استخوان در کودکان
پیشگیری و درمان پوکی استخوان در کودکان و نوجوانان
خوشبختانه در بیشتر موارد پوکی استخوان کودکان و نوجوانان قابل درمان است. نوع درمان این بیماری به علت بروز آن بستگی دارد. به طور کلی درمان پوکی استخوان در کودکان و نوجوانان به شرح زیر است:
- در صورتی که این بیماری ناشی از بیماری زمینه‌ای است، با تشخیص به موقع و درمان آن پوکی استخوان نیز بهبود پیدا می‌کند.
- اگر نرمی استخوان کودک به خاطر مصرف دارو باشد، پزشک ممکن است دز آن را کاهش دهد یا داروی دیگری را جایگزین آن کند.
- تشویق فرزند خود به فعالیت و انجام تمرینات منظم و استاندارد ورزشی از دیگر راهکارهای درمان این بیماری محسوب می‌شود. به این منظور با متخصص فیزیوتراپیست یا فیزیولوژیست ورزشی در مورد تنظیم برنامه ورزشی استاندارد و ایمن برای رشد استخوان کودک مشورت کنید.
پیشگیری از پوکی استخوان در کودکان با انجام حرکات ورزشی
- افزایش میزان کلسیم برنامه غذایی فرزندتان درمان موثر این بیماری است. بدین منظور مصرف لبنیات مانند شیر، ماست و پنیر، سبزیجات، آجیل، حبوبات و شیرسویا را در رژیم غذایی کودک خود قرار دهید. همچنین برای اطلاع از میزان دقیق مصرف کلسیم بهتر است که با پزشک متخصص فرزندتان مشورتی داشته باشید.
- مصرف به اندازه و کافی ویتامین D را در نظر بگیرید. مهم‌ترین منبع ویتامین D نور خورشید است. برای جذب این ویتامین در روزهای گرم تابستانی کودک خود را روزانه به مدت 5 تا 10 دقیقه در معرض نور خورشید قرار دهید. (ازحمام آفتاب در روزها و ساعات اوج گرما اجتناب کنید.) این زمان در روزهای سرد پاییزی و زمستانی 30دقیقه است.
- در صورت لزوم و تجویز پزشک از مکمل‌های کلسیم و ویتامین D استفاده کنید.
پیشگیری از پوکی استخوان در کودکان با مصرف کلسیم
- داروهایی برای درمان این بیماری توسط پزشک تجویز می‌شود. این داروهی منجر به تقویت یا تسکین درد ناشی از شکستگی استخوان خواهند شد.
از مصرف برخی مواد غذایی مضر مانند نوشابه، قهوه و چای اجتناب کنید.
کلام آخر
ابتلا کودکان به پوکی استخوان از جمله دغدغه‌های والدین است. این بیماری نادر اغلب زمانی تشخیص داده می‌شود که استخوانی بر اثر پوکی شکسته شود. از این رو برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری و درمان به موقع آن لازم است نشانه‌های پوکی استخوان در نوجوانان و کودکان را دانست. نشانه، تشخیص و درمان به موقع سه راس مثلث حیاتی این بیماری محسوب می‌شود که در متن بالا به طور کامل به هر یک از آن‌ها پرداخته شد.برای دریافت اطلاعات بیشتر از چگونگی سنجش تراکم استخوان در مرکز سلامت نسیم میتوانید با مرکز تماس بگیرید