در شــروع فــصـل زمــستان دو بیـماری سرماخوردگی و آنفلوانزا شیوع بیشتری دارد و سبب اذیت و آزار افراد بیمار می شود و دانش آموزان را از رفتن به مدرسه و افراد شاغل را از رفتن به محل کار بازمی دارد و در مجموع علاوه بر رنج بیمار، ضررهای اقتصادی هنگفتی نیز دارد. ویروس های سرماخوردگی بسیار متنوع هستند بنابراین نمی توان برای آن واکسن ساخت ولی ویروس های آنفلوانزا که عموما باعث ابتلا انسان می شوند دو نوع A و B هستند که البته زیر نوع های فراوانی دارند و هر سال بر اساس نوع شایع ویروس آنفلوانزا واکسن تهیه می شود که البته 60 تا 70 درصد در پیشگیری از بیماری موثر است و برای همه افراد توصیه نمی شود.
آنچه خواهید خواند
علائم بیماری آنفلوانزا شدیدتر از سرماخوردگی است و با تب بالا و ناگهانی شروع می شود و درد عضلانی، خستگی و کوفتگی بدن، لرز، سرفه، آبریزش بینی، گلودرد، عطسه، گاهی درد شکم به خصوص در کودکان، گرفتگی بینی و … از علائم آن است. در بیماری سرماخوردگی علائم عموما خفیف تر است و تب با درجه پایین تری گزارش می شود.
عمدتا درمان هر دو بیماری، استراحت به مقدار کافی و استفاده از مایعات گرم، مصرف غذاهای با هضم آسان مانند سوپ جو که در پخت آن ازسبزیجات تازه هم استفاده شده برای درمان کفایت می کند. رعایت دستورات بهداشت فردی به ویژه شستشوی دست ها با آب و صابون و استفاده از ماسک برای انتقال ندادن بیماری به دیگران توصیه می شود. در طب سنتی ایران به مواردی مانند سرماخوردگی ، آنفلوانزا، حساسیت های فصلی، سینوزیت که همراه با ترشحات فراوان از بینی یا ترشحات پشت حلق است “زکام و نزله” گفته می شود. در زکام ترشحات عمدتا از بینی و در نزله این ترشحات از پشت حلق خارج می شود. این دو بیماری اهمیت خاصی دارند و از آن به عنوان مادر بیماری ها یاد کرده اند.
پیشنهاد مطالعه: آیا به آنفلوآنزا مبتلا شده ام؟
درمان عمومی سرما خوردگی :
- بیماران مبتلا به زکام و نزله (سرماخوردگی و سینوزیت) از خوابیدن به پشت پرهیز کنند تا مواد به ریه وارد نشود. این افراد بهتر است از بالش استفاده نکنند و به یک پهلو بخوابند تا ماده به سمت بینی برود و خارج شود.
- حتی الامکان در طول روز و به ویژه بلافاصله پس از صرف غذا نخوابند.
- از انجام فعالیت های جسمی شدید پرهیز کنند.
- مصرف غذا و نوشیدنی را کاهش دهند و به خوردن غذاهای سبک هضم اکتفا کنند. اصولا میل به خوردن حین سرماخوردگی کاهش می یابد تا طبیعت بدن به پاک سازی دستگاه تنفس کمک بیشتری کند بنابراین به خوردن زیاد غذا به خصوص در کودکان اصرار نورزید.
- سه روز مانع خروج ترشحات از بینی و حلق نشوند چرا که این کار به نوعی سیستم پاک سازی در مغز است و مغز با این اقدام در پی خارج کردن مواد مضر است. بنابراین خوردن داروهای آنتی هیستامین در این سه روز توصیه نمی شود چراکه باعث غلیظ شدن ترشحات خواهد شد.
- از خوردن غذاهای دیرهضم و سنگین، غذاهای خمیری مانند ماکارونی، پیتزا، آش های پررشته، الویه، قارچ و موز پرهیز شود. مصرف خوراکی هایی مانند حلیم، کله پاچه و مواد شور و ترش حین سرماخوردگی مناسب نیست.
میدونید بهترین زمان برای شروع یک خواب شبانه مناسب و مفید کی هست ؟با ما در این مقاله همراه باشید.
درمان اختصاصی:
اگر نزله و زکام گرم است و ترشحات رقیق است
(ماده گرم و رقیق که این ماده تیز، سوزاننده، تلخ یا ترش، با احساس خارش و سوزش در بینی و گلو، گوش درد، سرخی رنگ چهره و چشم، خروج رطوبات سوزاننده از بینی، اشک ریزش، گرمی سر و نبض سریع است.)
- مصرف سوپ جو همراه ماش و عدس، اضافه کردن سبزی هایی مانند جعفری و گشنیز و چند عدد آلو بخارا و کمی شلغم فراموش نشود. در سوپ کمی بال مرغ بریزید.
- سوپی که جو در آن بیشتر پخته شده باشد. در سوپتان عناب، سپستان و تخم خشخاش بریزید.
- ماءالشعیر در این موارد بسیار خوب است. البته منظور ماء الشعیر موجود در بازار نیست، بلکه در منزل آن را تهیه کنید.
- یک قاشق غذاخوری عسل را در یک لیوان آب بریزید و کمی لیموی تازه به آن اضافه کنید و به جای آب از آن استفاده کنید.
- لعاب به دانه و خیسانده گل بنفشه هم مفید است.
- مصرف کدو آبپز همراه آلو بخارا، به، نخود سبز و باقالا سودمند است.
- نوشیدن آب انار شیرین و آب سیب توصیه می شود.
- ریختن یک تا دو قطره روغن بنفشه در بینی برای رفع التهاب و کاهش تندی یا تیزی ترشحات مفید است.
- از مصرف سیر و پیاز، زنجبیل و دارچین و غذاهای پرادویه و تند و تیز بپرهیزید.
پیشنهاد مطالعه: اومیکرون با سویه های جدید می آید
اگر نزله و زکام سرد است و ترشحات غلیظ است
(علائم: ماده سرد و غلیظ که شور با طعم بد یا بدون طعم است. سنگینی سر، سردرد، خشکی چشم ها، وجود خلط غلیظ بیشتر به رنگ سفید در ته حلق از عالئم این نوع است.)
- خوردن غذاهای لطیف مانند سوپ های گرم و ملین. غذاهای لطیف، غذایی است که هضم آن برای دستگاه گوارش آسان است و به سرعت جذب بدن می شود و مواد دفعی کمی از آن باقی می ماند.
- برای رقیق شدن ترشحات استفاده از دمنوش آویشن شیرازی و دمنوشی از مرزنجوش و ریشه شیرین بیان خردشده، کارایی خوبی دارد.
- مخلوطی از بابونه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی را در یک قابلمه آب بریزید و پس از جوشیدن، بخار آن را به سر و صورت برسانید. بهتر است پارچه ای روی سر خود بیندازید. از برگ یا عصاره آماده اکالیپتوس هم می توان برای بخور استفاده کرد.
- چکاندن قطره روغنی سیاهدانه به مقدار یک تا دو قطره در بینی برای باز کردن مجاری سینوس ها توصیه می شود.
- بوییدن مشک و قرار دادن پنبه آغشته به روغن های گرم در گوش برای خروج ترشحات غلیظ سودمند است.
منبع: دانشکده طب سنتی ایران
