همه چیز در مورد سکسکه

مقدمه

سکسکه (Hiccups) یک اختلال عصبی غالبا بی خطر و شایع (که می تواند کشنده هم باشد) بین تمام افراد است. زمانی که یک انقباض در عضله جداکننده حفره شکمی از حفره سینه (دیافراگم) رخ می‌دهد، نفس توسط طناب‌های صوتی یا همان گلوت بسته می‌شود. بسته شدن موجب حبس شدن نفس و تولید یک صدا می‌شود. وقتی این حالت به صورت مکرر اتفاق می‌افتد و حرف زدن فرد را بریده بریده می‌کند تحت عنوان سکسکه شناخته می‌شود.

۱.علت نام گذاری سکسکه چیست؟

دانشمندان معتقدند که وقتی فردی سکسکه می کند، یک انقباض غیر ارادی در عضله دیافراگم و همچنین عضلات بین دنده ای رخ می دهد. این انقباض باعث ورود سریع هوا می شود(که به آن Hicc میگویند) و نتیجه این ورود، بسته شدن یا بالا آمدن سریع و صدادار اپی گلوت است(که به آن Up میگویند).دیافراگم عضله ای است گنبدی شکل که حفره سینه را از حفره شکمی جدا میکند. این درحالیست که که اپی گلوت یک دروازه بین تارهای صوتی در حلق و دهان است که وقتی غذا خورده می شود، برای ممانعت از ورود غذا به لوله تنفسی(نای)، به سمت بالا حرکت کرده و مسیر غذا را به سمت مری هدایت می کند.

۲.دسته بندی سکسکه ها

معیار دسته بندی سکسکه ها طول مدت سکسکه است که یک دسته بندی آن به شرح زیر است:

1. سکسکه حاد: حداکثر دو روز طول میکشد.
2. سکسکه دائمی: حداقل دو روز و حداکثر یک ماه طول میکشد.
3. سکسکه غیرقابل کنترل: حداقل یک ماه طول میکشد.

خبر خوب اینجاست که غالب سکسکه ها از نوع حاد، بی خطر و خود-محدود-شونده هستند و نهایتا بعد از چند دقیقه تا چند ساعت خاموش می شوند. متاسفانه بیمارانی که از سرطان در مرحله پیشرفته رنج میبرند می توانند به نوع سکسکه دائمی یا غیرقابل کنترل مبتلا شوند. این دو نوع سکسکه می تواند در انجام کارهای روزانه مثل صحبت کردن، خوردن و خوابیدن اختلال ایجاد کند و در مراحل پیشرفته تر می تواند خلقیات را هم تحت تاثیر قرارداده و دردناک شوند.

۳.چه آزمایشاتی برای یک سکسکه مداوم یا غیرقابل کنترل توسط پزشک تجویز می شود؟

اگر شما دچار سکسکه مداوم یا غیرقابل کنترل هستید، حتما به پزشک عمومی خود مراجعه کنید. پزشک شما از تست های زیر برای بررسی بیشتر با هدف یافتن عامل زمینه ای استفاده خواهد کرد:

• آزمایش خون
• عکس ساده قفسه سینه
• نوار قلب
• اندوسکوپی لوله گوارش فوقانی(معاینه مری،معده و قسمت های ابتدایی روده کوچک)
• اندازه گیری اسیدیته مری
• MRI مغز
• سی-تی اسکن قفسه سینه

۴.آیا سکسکه می تواند شما را بکشد؟

لازم نیست وحشت کنید!!! سکسکه های معمولی می توانند ناشی از پرخوری یا استرس باشند که در این صورت خوشخیم تلقی می شوند. اما همین سکسکه ساده می تواند منادی یک وضعیت وخیم باشد. سکسکه غیرقابل کنترل می تواند عواقب ناتوان کننده ای مثل: خستگی، کاهش وزن، افسردگی، آریتمی، رفلکس محتویات معده به مری و نهایتا مرگ داشته باشد.

در مورد مشهوری، Pope Pius دوازدهم، مدت بسیاری طولانی از سکسکه رنج میبرد که علت زمینه ساز این سکسکه غیرقابل کنترل یا وحشی، یک التهاب ساده معده بود که نهایتا هم از سکسته مغزی با دنیا خداحافظی کرد.

از جمله عوامل ایجاد کننده سکسکه تداخل در مسیرهای عصبی است مثلا سکسکه ای که در بیماران MS دیده می شود به همین دلیل است که می توان از داروهای شل کننده عضله استفاده کرد. از علل دیگر می توان به مشکلات گوارشی(انسداد و التهاب لوله گوارشی)، تومور سیستم عصبی، ممنژیت و انسفالیت و مصرف الکل اشاره کرد.

۵.مدیریت سکسکه

اما نحوه برخورد با سکسکه ها چیست؟

آیا برای هر نوع سکسکه ای باید به پزشک مراجعه کرد؟

آیا می توان به صورت سرخود از دارو استفاده کرد؟

در جواب باید بگوییم که درمان سکسکه فرد-محور است. یعنی اینکه درمان از فردی به فردی دیگر می تواند متفاوت باشد. یکی از اصول درمانی، افتراق بین سکسکه های حاد و مزمن است.

مطالب پیشنهادی

علائم افسردگی در زنان متاهل (11 نشانه‌ی اصلی+ درمان گیاهی و دارویی)

ارتباط شب‌زنده‌داری و چاقی شکمی

چرا باید شنونده‌های خوبی برای هم باشیم؟

جنبش سراسری کاهش قند برای نجات زندگی و بهبود سلامت

۶.برخورد با سکسکه حاد

اگر سابقه سکسکه های حاد را دارید، یکی از روش های زیر را امتحان کنید:

• نفس عمیق بکشید و نفس خود را حبس کنید.
• درون یک کیسه کاغذی دم و بازدم عمیق کنید.
• مقداری نان خشک یا یخ خردشده بجوید.
• رفلکس گگ خود را تحریک کنید(با انگشت تمیز خود، انتهای حلق دهانی خود را لمس کنید)

۷.برخورد با سکسکه دائمی یا غیرقابل کنترل

این دو نوع سکسکه به درمان خیلی خوب جواب نمی دهند. اما داروهای زیر می تواند کمک کننده باشند:

• Baclofen
• Chlorpromazine
• Metoclopramide
• Gabapentin
• Lansoprazole

توجه: خانم های حامله و افرادی که از بیماری های دیگر رنج میبرند قبل از استفاده از این داروها با پزشک عمومی خود مشورت کنند.

لازم به ذکر است که طب سوزنی هم می تواند در درمان این دو نوع سکسکه کمک کننده باشد.

پزشکان ممکن است برای درمان سکسکه غیرقابل کنترل مجبور به دستکاری عصب فرنیک(عصب وارد شده به عضله دیافراگم) به یکی از روش های زیر شوند:

• تزریق ماده بی حسی به عصب
• کاشت الکترود در کنار عصب
• قراردادن کلیپ دائمی روی عصب

۸.رابطه سرطان با سکسکه

برخی از انواع سرطان ممکن است علامت سکسکه را در فرد ایجاد کند:

• سرطان مری
• سرطان معده
• سرطان پانکراس
• تومور مغزی
• تومورهای مدیاستینوم
• سرطان ریه

همچنین عواملی زیر می توانند عصب فرنیک را تحت فشار قرار دهند و عامل شروع سکسکه شوند:

• بزرگ شدن کبد(در افراد سیروزی یا هپاتیتی)
• بزرگ شدن اندازه تومورهای مجاور عصب
• اتساع معده(تجمع مایع یا گاز زیاد در معده)
• آسیت(تجمع مایع داخل حفره صفاقی، معمولا نشانه ای از آسیب کبدی است)
• التهاب مری

۹.آیا سکسکه یکی از علائم ابتلا به کرونا می باشد؟

در اوایل سال 2020، سازمان جهانی بهداشت از بیماری Covid-19 که توسط ویروس SARS-Covid19 ایجاد شده بود، رونمایی کرد. از آن زمان تقریبا ده ها میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا شدند.

براساس تحقیقات، سکسکه می تواند از علائم نادر ابتلا به بیماری Covid-19 باشد. در سال 2020 مردی 64 ساله به اورژانس بیمارستانی در آمریکا فرستاده شد که تنها علامت وی سکسکه 72 ساعته ی بدون توقف بود. بعد از انجام آزمایشات لازم برای بررسی ابتلا به کووید، مشخص شد که این ویروس کرونا بوده که اختلال راه عصبی را باعث شده است. همچینین در همان سال، مرد 62 ساله ای با سکسکه ی 4 روزه ی بدون توقف به بیمارستان مراجعه کرد و با بررسی عوامل زمینه ای توسط پزشکان، تنها عامل توجیه کننده آن بیماری کووید اعلام شد.

۱۰.روش FISST

این روش توسط دانشمندان مرکز علوم سلامت تکزاس ابداع شده است. FISST یک لوله محکم دریچه دار است که فرد باید با تمام زور خود مایع درون فنجان را بمکد و در دهان خود جمع کند.

این روش با تحریک همزمان عصب فرنیک و عصب زوج 10 مغزی(عصب واگ)باعث برطرف شدن سکسکه می شود. این حرکت باعث انقباض عضله دیافراگم شده(تحریک عصب فرنیک) این در حالیست که خود عمل مکیدن و قورت دادن باعث بسته شدن اپی گلوت می شود(تحریک عصب واگ).این تحریک همزمان است که باعث قطع سکسکه می شود. به گفته دکتر علی سیفی،دانشیار گروه جراحی مغز و اعصاب این مرکز: برای بعضی از افراد سکسکه ها آزاردهنده بوده ولی برای برخی دیگر سکسکه باعث تغییر کیفیت زندگی آنها می شود. این قضیه در بیماران سرطانی(چرا که برخی داروهای شیمی درمانی باعث تحریک سکسکه می شود) و افرادی که دچار آسیب مغزی شده اند دیده می شود.

در آخر پیشنهاد می شود اگر به طور متوالی به سکسکه مبتلا می شوید وزن خود را کم کنید، قبل از سیر شدن سفره را ترک کنید، همراه و بعد از غذا مایعات ننوشید و نهایتا استرس خود را کاهش دهید.