اسکلرودرمی گروهی از بیماری های نادر هستند که باعث سفت و سخت شدن پوست و بافت های همبند می‌شوند. در حالی که درمانی برای اسکلرودرمی وجود ندارد، اما درمان های مختلفی وجود دارد که به کاهش علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می کند. انواع مختلفی از اسکلرودرما وجود دارد. در بعضی از افراد، اسکلرودرما فقط پوست فرد را درگیر می‌کند. اما در بسیاری از افراد، اسکلرودما به سراغ ساختارهایی فراتر از پوست رفته و ممکن است به عروق خونی، اندام های داخلی و دستگاه گوارش فرد آسیب برساند. علائم و نشانه های به وجود آمده با توجه به نوع اسکلرودما متفاوت خواهد بود.
آنچه خواهید خواند
علائم اسکلرودرمی :
- پوست: تقریبا هر شخص مبتلا به اسکلرودرما دچار لکه های سفت و خشک پوستی خواهد شد. این لکه ها ممکن است در اشکال مختلف و به صورت خطی، بیضی یا حتی دایره در نواحی مختلف پوستی فرد ظاهر شوند. البته تعداد، محل و اندازه این لکه ها با توجه به نوع اسکلرودما متفاوت خواهد بود. پوست به خاطر خشکی بیش از حد و کشیده شدن ممکن است حتی درخشان به نظر رسیده و فرد با حرکت دادن ا عضای بدن درگیر خود مشکل داشته باشد.
علائم اسکلرودرمی
- انگشتان دست و پا: یکی از اولین عالئم بیماری اسکلرودرمی سیستمیک، سندروم رینود است که باعث می شود که رگ های خونی کوچک در انگشتان دست و پا در پاسخ به سرما یا استرس های روانی منقبض شوند. وقتی این اتفاق بیفتد، انگشتان دست و پا ممکن است تغییر رنگ داده و به رنگ آبی روشن درآمده یا بی حس شده و احساس درد داشته باشید. البته بیماری رینود فقط منحصر به افراد مبتال به این بیماری نبوده و در افرادی که اسکلرودرمی ندارند نیز بروز پیدا می کند.
عوامل خطر اسکلرودرمی
- دستگاه گوارش: اسکلرودرما با توجه به اینکه کدام قسمت از دستگاه گوارش فرد تحت تاثیر قرار گیرد، می تواند عالئم گوارش متفاوتی ایجاد کند. به عنوان مثال اگر مری فرد در نتیجه ابتال به اسکلرودرمی تحت تاثیر قرار گیرد، ممکن است فرد دچار سوزش سردل یا مشکالت بلع غذا شود. چنانچه روده ها درگیر شود، فرد ممکن است دچار درد شکم، نفخ، اسهال یا یبوست شود. در صورت مشکل در حرکات روده در برخی از افراد مبتال به اسکلرودرمی ، ممکن است جذب مواد مغذی نیز با مشکالت همراه باشد.
- قلب، ریه و کلیه ها: اسکلرودرمی می تواند عملکرد قلب، ریه یا کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد که در صورت عدم درمان، می تواند تهدیدکننده حیات باشد.
علل بروز اسکلرودرمی :
اسکلرودرما در نتیجه تولید بیش از حد و تجمع کلاژن در بافت های بدن به وجود می آید. کلاژن نوعی فیبر پروتئینی است که بافت های همبند بدن، از جمله پوست را تشکیل می دهد. پزشکان دقیقا نمی دانند چه عواملی باعث شروع تولید غیرطبیعی کلاژن می شود، اما به نظر می رسد سیستم ایمنی بدن در بروز این بیماری نقش مهمی دارد. با این حال به احتمال زیاد، اسکلرودرما در اثر ترکیبی از عوامل مثل مشکلات سیستم ایمنی،ژنتیک و محرک های محیطی ایجاد می شود.
حتما بخوانید: میدونید چه آزمایش هایی میتونه منجر به تشخیص سرطان بشه ؟
فاکتورهای خطرساز:
هر کسی ممکن است به بیماری اسکلرودرمی مبتلا شود، اما میزان ابتلا به این بیماری در زنان بسیار بیشتر از مردان است. چندین عامل ترکیی خطر ابتلا به اسکلرودرما را تحت تاثیر قرار خواهند داد:
- ژنتیک: به نظر می رسد بعضی افراد با ژن های مشخص احتمال ابتلا به اسکلرودرما در آن ها بیشتر از دیگران خواهد بود. این موضوع بیانگر علت رایج بودن بیماری اسکلرودرمی در بین اعضای یک خانواده یا
یک قومیت است. به عنوان مثال احتمال بروز انواع اسکلرودرمی درگیر کننده اعضای داخلی بدن در آمریکایی های بومی بسیار بیشتر از قومیت های دیگر است. - محرک های محیطی: تحقیقات نشان می دهد در بعضی از افراد، ممکن است علائم اسکلرودرمی در اثر قرار گرفتن در معرض برخی ویروس ها یا داروهای خاص ایجاد می شود. قرار گرفتن مکرر در معرض مواد مضر و مواد شیمیایی در محل کار ممکن است خطر ابتال به اسکلرودرما را در فرد افزایش دهد.
- مشکلات سیستم ایمنی بدن: اعتقاد بر این است که اسکلرودرما یک بیماری خودایمنی است. این بدان معنی است که می تواند به خاطر حمله سیستم ایمنی بدن به بافت های همبند هر قسمتی از بدن، فرد را درگیر کند. در 11 تا 22 درصد موارد شخص مبتلا به اسکلرودرمی به بیماری های دیگر خود ایمنی مثل آرتریت روماتوئید، لوپوس یا سندروم شوگرن مبتلا خواهد شد.
عوارض این بیماری:
- نوک انگشتان: بیماری رینود که با بیماری اسکلرودرمی سیستمیک همراهی دارد می تواند به حدی شدید باشد که با محدود کردن جریان خون، بافت نوک انگشتان را از بین برده و باعث بروز زخم های پ پوستی در این ناحیه شود. در بعضی موارد، بافت نوک انگشتان ممکن است به کلی از بین رفته و فرد مجبور به قطع عضو شود.
عوارض اسکلرودرمی
- دستگاه تنفسی: آسیب بافت ریه می تواند سبب اختلال عملکرد ریه شود و متعاقب آن سبب بروز اختلال تنفسی گردد. همچنین می تواند منجر به افزایش فشارخون در شریان های ریوی شود. کلیه: هنگامی که اسکلرودرما کلیه های فرد مبتلا را درگیر کند، فرد شاهد بروز عوارضی همچون فشارخون بالا و افزایش پروتئین در ادرار خواهد بود. اثرات جدی تر عوارض کلیوی ممکن است شامل افزایش ناگهانی فشار خون و نارسایی کلیه باشد.
مطالب پیشنهادی
- قلب: آسیب بافت قلب خطر ابتلا به آریتمی قلبی و نارسایی احتقانی قلب را افزایش داده و می تواند سبب التهاب ساک اطراف قلب شود. اسکلرودرما می تواند سبب افزایش فشار سمت راست قلب و درنهایت منجر به نارسایی قلب گردد.
- دندان ها: سفتی شدید پوست می تواند باعث کوچک تر شدن و باریک تر شدن دهان فرد مبتال شود. درنتیجه فرد هنگام مسواک زدن و تمیز کردن دهان خود با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد. علاوه بر این بزاق دهان افراد مبتلا به اسکلرودرمی تا حد قابل توجهی کاهش یافته و در نتیجه احتمال بروز پوسیدگی های دندانی افزایش خواهد یافت.
علایم ناشی از بیماری
- دستگاه گوارش: مشکلات گوارشی مرتبط با اسکلرودرما می تواند به سوزش سردل و مشکل در بلع منجر شود. همچنین می تواند سبب بروز انسداد روده، نفخ، یبوست یا اسهال در فرد شود.
- عملکرد جنسی: مردان مبتال به اسکلرودرمی دچار اختالل نعوظ می شوند. همچنین این بیماری ممکن است با کاهش میزان مایعات ترشح شده از بدن حین رابطه جنسی و محدود شدن میزان باز شدن واژن، عملکرد جنسی زنان را تحت تاثیر قرار داده و مختل کند
تشخیص اسکلرودرمی :
از آنجا که بیماری اسکلرودرما می تواند انواع مختلفی داشته باشد و نواحی مختلف بدن فرد را تحت تاثیر قرار دهد، تشخیص آن دشوار است. برای تشخیص این بیماری، پزشک ممکن است بعد از معاینه کامل فیزیکی، برای بررسی میزان آنتی بادی های خاص تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن آزمایش خون تجویز کند. همچنین ممکن است برای بررسی های بیشتر یک نمونه کوچک از پوست آسیب دیده شما را برداشته و به آزمایشگاه ارسال کنند. در بعضی از موارد، پزشک برای تشخیص میزان درگیری اعضای داخلی بدن مثل قلب، سیستم گوارش یا دستگاه تنفسی ممکن است عکس برداری یا آزمایش های دیگری را عالوه بر موارد گفته شده توصیه کند.
درمان اسکلرودرمی :
در بعضی موارد، مشکالت پوستی مرتبط با اسکلرودرما به خودی خود طی دو تا پنج سال بهبود خواهد یافت. اما چنانچه بیماری اسکلرودرمی یکی از اعضای داخلی بدن را درگیر کرده باشد، در صورت عدم درمان، علائم فرد مبتلا با گذشت زمان شدت گرفته و بدتر خواهد شد. درمان شامل درمان دارویی، جراحی، فیزیوتراپی یا طب سوزنی می باشد.
سبک زندگی و درمان های خانگی:
- فعالیت بدنی: ورزش به حفظ انعطاف بدن کمک کرده و گردش خون را بهبود می بخشد. با استفاده از حرکات ورزشی، انعطاف پذیری مفاصل و پوست بعد از بیماری حفظ می شود. محافظت از پوست: با استفاده منظم از لوسیون و کرم ضدآفتاب می توان از خشکی و کشیده شدن پوست، جلوگیری کرد. از گرفتن دوش آب داغ یا حمام آب داغ باید پرهیز کرد. همچنین باید مصرف صابون ها و مواد شیمیایی خانگی را کنار گذاشت زیرا استفاده از این موارد سبب خشکی بیشتر پوست
می شود. - ترک سیگار: نیکوتین باعث منقبض شدن رگ های خونی شده و بیماری رینولد را بدتر خواهد کرد. عالوه براین سیگار کشیدن منجر به مشکالت ریوی و تنفسی جدی و دائمی خواهد شد. سوزش معده: باید از مصرف نوشیدنی های گازدار و غذاهایی که منجر به سوزش معده شود، خودداری کرد. همچنین وعده های غذایی باید در وقت مناسب میل شود و از خوردن غذا قبل از خواب پرهیز شود. بالش بلندتری انتخاب کنید تا اسید معده هنگام خواب به مری بازنگردد. مصرف آنتی اسیدهای نیز میتواند به تسکین عالئم کمک کند.
- محافظت از خود در برابر سرما: لباس های گرم پوشیده و از قرار گرفتن در معرض هوای سرد بپرهیزید. این سرما حتی شامل سرمای فریزر هم می شود. زمانی که قصد خارج شدن از منزل را دارید، صورت و سر خود را با چندین الیه لباس گرم بپوشانید.
اسکلرودرمی میتواند باعث مشکلات بسیاری در بدن شود
برای مطالعه بیشتر در مورد این بیماری میتوانید به سایت اطلاعات اسکلرودرمی مراجعه کنید.